Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2007

Στο ίδιο έργο θεατές ...

Παρά το γεγονός ότι θεωρώ τον εαυτό μου τουλάχιστον άθρησκο, δεν μου αρέσει συνήθως να επιτίθεμαι κατά της οποιασδήποτε θρησκείας, σεβόμενος την πίστη των άλλων. Αρκεί το αίσθημα να είναι αμοιβαίο. Όταν δεν είναι τότε υπάρχει πρόβλημα.

Η ιστορία λοιπόν επαναλαμβάνεται για ακόμη μία φορά. Μετά τον "Τελευταίο Πειρασμό", τις ταινίες του "Χάρι Πότερ", τον "Κώδικα Ντα Βίντσι" και εν γένει όποια ταινία, λιγότερο ή περισσότερο γνωστή, "έθιγε" (πάντα κατά τους ίδιους) το θρησκευτικό αίσθημα μιας ομάδας ανθρώπων (πλειοψηφίας ή μη), ήρθε η σειρά της πρώτης (αν δεν κάνω λάθος) κινηματογραφικής μεταφοράς της "Τριλογίας του κόσμου" του Βρετανού Φίλιπ Πούλμαν που αναμένεται στις ελληνικές αίθουσες στις 20 Δεκέμβρη. Ήδη καταγράφηκαν οι πρώτες αντιδράσεις στην Αμερική και ήδη 60 αιθουσάρχες ματαίωσαν την προβολή (Τα Νέα 5/12).

Σκοπός μου δεν είναι να υπερασπιστώ την ταινία (δεν την έχω δει ακόμα) ή τα βιβλία (έχω διαβάσει και τα τρία) διότι θεωρώ ότι κανένα έργο τέχνης δεν έχει ανάγκη από υπεράσπιση. Ανεξάρτητα από το πόσο δημοφιλές είναι (η τριλογία του Πούλμαν έχει πουλήσει πάνω από 15 εκ. αντίτυπα σε όλο τον κόσμο) και ανεξάρτητα από την ποιότητά του (Ο κώδικας Ντα Βίντσι είχε μέτριες κριτικές, αν όχι σαν βιβλίο τουλάχιστον σαν ταινία).

Αντίθετα, αυτό που φαίνεται να πάσχει από κρίση ταυτότητας και να νιώθει συνεχώς την ανάγκη να "υπερασπίζεται" τον εαυτό του μέσα από το κυνήγι μαγισσών είναι η ίδια (οποιαδήποτε) θρησκεία. Αν δεν υπάρχει εχθρός πρέπει να εφευρεθεί, φαίνεται μάλλον να σκέφτονται κάποιοι, πρακτική η οποία εφαρμοζόταν πάντοτε είτε σε θρησκευτικό είτε σε πολιτικό επίπεδο. Σημειωτέον όμως ότι δε θεωρώ τους ηγέτες μιας θρησκείας περισσότερο υπεύθυνους από τους θιασώτες της. Διότι αν ο ηγέτης μια θρησκείας, είτε λέγεται Πάπας είτε Αρχιραββίνος, θέλει να επιβάλλει μια μορφή ολοκληρωτισμού στο ποίμνιό του ελέγχοντας το τι αυτό θα διαβάζει και τι θα σκέφτεται, το ίδιο το ποίμνιο είναι υπεύθυνο για το αν θα δεχτεί ή όχι τον ολοκληρωτισμό αυτόν.

Μπορεί να θεωρώ την (οργανωμένη) θρησκεία (όχι τη θρησκευτικότητα) μια ενορχηστρωμένη απάτη αλλά σέβομαι τον όποιον επιθυμεί να μετέχει σε αυτήν. Δεν του επιτρέπω όμως να έχει την εξής μία αυταπάτη: Ότι εάν επιβάλλει αυτό που ο ίδιος πιστεύει σε όλους τους άλλους τότε θα εξαφανιστούν οι όποιες αμφιβολίες ή αντιρρήσεις έχει ο ίδιος ως προς τη θρησκεία του.

Όποιος λοιπόν φοβάται ότι βλέποντας την ταινία ή διαβάζοντας τα βιβλία έρχεται σε επαφή με το κακό ας μην το κάνει. Να ξέρει όμως ότι το κακό είναι ανίσχυρο απέναντι σε αυτό που το αγνοεί γνωρίζοντάς το και πανίσχυρο απέναντι σε αυτόν που από φόβο το αγνοεί.