Τρίτη 25 Δεκεμβρίου 2007

Μια χαμένη ευκαιρία

Ολοκληρώνοντας την προβολή της ταινίας "Το αστέρι του βορρά", κινηματογραφική μεταφορά του πρώτου μέρους της "Τριλογίας του κόσμου" του Φίλιπ Πούλμαν, μία μόνο σκέψη πέρασε από το μυαλό μου: κρίμα γιατί ήταν καλή ευκαιρία.

Καλή ευκαιρία για να γίνει ευρύτερα γνωστό ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα φαντασίας. Καλή ευκαιρία για να οπτικοποιηθεί ένα υπέροχο δοκίμιο περί ελευθερίας, περί αντίστασης σε κάθε είδους καταπίεσης της σκέψης και της ελεύθερης βούλησης.

Καλή ευκαιρία για να τεθούν και να αναλυθούν σημαντικά θεολογικά ζητήματα. Καλή ευκαιρία, τέλος, για να τεθούν οι βάσεις για μια επιτυχημένη, καλλιτεχνικά και εμπορικά, κινηματογραφική τριλογία, αντάξια της αντίστοιχης λογοτεχνικής.

Γιατί χάθηκαν όλες οι παραπάνω ευκαιρίες; Για πολλούς και διάφορους λόγους συμπεριλαμβανομένων:

  • Μιας σκηνοθεσίας αποτελούμενης από μια απλή παράθεση σκηνών και πλάνων χωρίς καμία συνοχή και συνεκτικότητα που να εξυπηρετεί την οικονομία του έργου.
  • Ενός σεναρίου που προσπάθησε να χωρέσει όλα τα κεράσια στο ίδιο καλάθι και κατέληξε να είναι τόσο πολύπλοκο και χαοτικό που μπέρδευε παρά βοηθούσε το θεατή.
  • Ερμηνειών που κυμαίνονταν από απλές διεκπεραιώσεις έως φιλότιμες προσπάθειες που όμως δεν υποστηρίζονταν σεναριακά.
  • Μηδενικής εμβάθυνσης στους χαρακτήρες, εκτός ίσως από το χαρακτήρα της μικρής Λύρας.
  • Αποτυχίας ουσιαστικής εκμετάλλευσης των φανταστικών στοιχείων του έργου.
Το πρόβλημα είναι τελικά ότι η συγκεκριμένη ταινία δεν μπορεί να σταθεί αυτόνομα έξω από την επιρροή του αντίστοιχου βιβλίου (γιατί δεν υποστηρίζεται σεναριακά) αλλά και ταυτόχρονα δεν κατορθώνει ούτε κατά διάνοια να μεταφέρει την ατμόσφαιρα και το πνεύμα του βιβλίου από το χαρτί στο σελιλόιντ.

Υ.Γ. Μεταξύ άλλων η ταινία απέτυχε και να αποτυπώσει τις θεολογικές απόψεις που εκφράζει ο Πούλμαν στο έργο του. Όποιος ενδιαφέρεται ας καταφύγει στα βιβλία και ειδικότερα στο τελευταίο.


Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου 2007

Ο μύθος μιας ταινίας

Με αφορμή την (οριστικά τελική?) επετειακή κυκλοφορία στις 18 Δεκεμβρίου της ταινίας «Blade Runner» του σερ Ρίντλεϊ Σκοτ σε DVD παραθέτω δύο σχετικά και πολύ ενδιαφέροντα άρθρα.

Το ένα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ με τίτλο Blade Runner - Επιστροφή στο μέλλον
ενώ το δεύτερο στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία με τίτλο Μια προφητική ταινία για το ζοφερό μέλλον του πλανήτη

Καλή ανάγνωση!

Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2007

Στο ίδιο έργο θεατές ...

Παρά το γεγονός ότι θεωρώ τον εαυτό μου τουλάχιστον άθρησκο, δεν μου αρέσει συνήθως να επιτίθεμαι κατά της οποιασδήποτε θρησκείας, σεβόμενος την πίστη των άλλων. Αρκεί το αίσθημα να είναι αμοιβαίο. Όταν δεν είναι τότε υπάρχει πρόβλημα.

Η ιστορία λοιπόν επαναλαμβάνεται για ακόμη μία φορά. Μετά τον "Τελευταίο Πειρασμό", τις ταινίες του "Χάρι Πότερ", τον "Κώδικα Ντα Βίντσι" και εν γένει όποια ταινία, λιγότερο ή περισσότερο γνωστή, "έθιγε" (πάντα κατά τους ίδιους) το θρησκευτικό αίσθημα μιας ομάδας ανθρώπων (πλειοψηφίας ή μη), ήρθε η σειρά της πρώτης (αν δεν κάνω λάθος) κινηματογραφικής μεταφοράς της "Τριλογίας του κόσμου" του Βρετανού Φίλιπ Πούλμαν που αναμένεται στις ελληνικές αίθουσες στις 20 Δεκέμβρη. Ήδη καταγράφηκαν οι πρώτες αντιδράσεις στην Αμερική και ήδη 60 αιθουσάρχες ματαίωσαν την προβολή (Τα Νέα 5/12).

Σκοπός μου δεν είναι να υπερασπιστώ την ταινία (δεν την έχω δει ακόμα) ή τα βιβλία (έχω διαβάσει και τα τρία) διότι θεωρώ ότι κανένα έργο τέχνης δεν έχει ανάγκη από υπεράσπιση. Ανεξάρτητα από το πόσο δημοφιλές είναι (η τριλογία του Πούλμαν έχει πουλήσει πάνω από 15 εκ. αντίτυπα σε όλο τον κόσμο) και ανεξάρτητα από την ποιότητά του (Ο κώδικας Ντα Βίντσι είχε μέτριες κριτικές, αν όχι σαν βιβλίο τουλάχιστον σαν ταινία).

Αντίθετα, αυτό που φαίνεται να πάσχει από κρίση ταυτότητας και να νιώθει συνεχώς την ανάγκη να "υπερασπίζεται" τον εαυτό του μέσα από το κυνήγι μαγισσών είναι η ίδια (οποιαδήποτε) θρησκεία. Αν δεν υπάρχει εχθρός πρέπει να εφευρεθεί, φαίνεται μάλλον να σκέφτονται κάποιοι, πρακτική η οποία εφαρμοζόταν πάντοτε είτε σε θρησκευτικό είτε σε πολιτικό επίπεδο. Σημειωτέον όμως ότι δε θεωρώ τους ηγέτες μιας θρησκείας περισσότερο υπεύθυνους από τους θιασώτες της. Διότι αν ο ηγέτης μια θρησκείας, είτε λέγεται Πάπας είτε Αρχιραββίνος, θέλει να επιβάλλει μια μορφή ολοκληρωτισμού στο ποίμνιό του ελέγχοντας το τι αυτό θα διαβάζει και τι θα σκέφτεται, το ίδιο το ποίμνιο είναι υπεύθυνο για το αν θα δεχτεί ή όχι τον ολοκληρωτισμό αυτόν.

Μπορεί να θεωρώ την (οργανωμένη) θρησκεία (όχι τη θρησκευτικότητα) μια ενορχηστρωμένη απάτη αλλά σέβομαι τον όποιον επιθυμεί να μετέχει σε αυτήν. Δεν του επιτρέπω όμως να έχει την εξής μία αυταπάτη: Ότι εάν επιβάλλει αυτό που ο ίδιος πιστεύει σε όλους τους άλλους τότε θα εξαφανιστούν οι όποιες αμφιβολίες ή αντιρρήσεις έχει ο ίδιος ως προς τη θρησκεία του.

Όποιος λοιπόν φοβάται ότι βλέποντας την ταινία ή διαβάζοντας τα βιβλία έρχεται σε επαφή με το κακό ας μην το κάνει. Να ξέρει όμως ότι το κακό είναι ανίσχυρο απέναντι σε αυτό που το αγνοεί γνωρίζοντάς το και πανίσχυρο απέναντι σε αυτόν που από φόβο το αγνοεί.